Deca u LGBT porodicama
Veliki broj dece živi sa LGBT roditeljima u zemljama širom sveta. Raširena je zabluda da ove porodice postoje samo u zemljama u kojima je dozvoljeno usvajanje LGBT parovima, information pills jer su ove porodice postojale i pre takvih zakona, a postoje i kod nas. Neka deca su rezultat prethodnih heteroseksualnih veza i brakova jednog od roditelja. Mnogi LGBT roditelji su samostalno ili (tamo gde je to mogu?e) kao par, postali roditelji uz pomo? vešta?ke oplodnje, usvajanja ili hraniteljstva. Iako postoje još odavno, rezultati istraživanja dece u LGBT porodicama su po?ela da se pojavljuju 70-ih godina prošlog veka i danas ih ima zaista mnogo.
Na žalost, ona nisu ravnomerno raspore?ena po zemljama, verovatno zbog toga što u nekim sredinama, kao što je i naša zemlja, gotovo da uopšte ne postoji svest o ovim porodicama ili postoji strah da bi deca mogla biti oduzeta od roditelja (što ne bi bilo zakonski utemeljeno). Šta su ova istraživanja
pokazala? Ukratko, postoji slaganje u tome da su LGBT osobe dobri i posve?eni roditelji jednako kao i heteroseksualni. Od samih po?etaka, studije su se trudile da odgovore na nekoliko pitanja o ovoj deci i danas imamo odgovore:
– Ne postoji razlika izme?u seksualne orijentacije dece iz LGBT porodica i heteroseksualnih – najve?i broj njih posta?e heteroseksualan i procenat istopolno orijentisane dece ne?e biti ve?i nego u heteroseksualnim porodicama;
– Ne postoji ve?a verovatno?a da ?e biti bilo kako zlostavljana u LGBT porodicama; – Ne postoji razlika u razvoju rodnog identiteta dece iz LGBT i heteroseksualnih roditelja. U vezi sa tim, deca iz LGBT porodica su jednako izloženi muškim i ženskim uzorima iz svoje bliske okoline. Tako?e, nema razlika u ispoljavanju ponašanja karakteristi?nog za pol kome pripadaju;
– Ne postoje razlike u kognitivnom, emotivnom ili socijalnom razvoju dece iz LGBT porodica u odnosu na heteroseksualne.
– Zanimljivo je, me?utim, da deca koja odrastaju u kolektivnom smeštaju (domovima za nezbrinutu decu) u kome zbog prevelikog broja dece zaposleni nemaju mogu?nosti da se svakome posvete posebno, ova deca ?eš?e razvijaju odre?ene probleme (pre svega u emotivnom i kognitivnom razvoju).
Ovo nije slu?aj kada dete ima osobu/e koja je posve?ena samo njemu, bez obzira da li se radi o potpunoj porodici ili samohranom roditelju, bez obzira na njegov pol, kao i ?injenicu da li se radi o biološkom roditelju ili samo staratelju. Iako bi ovo trebalo da bude jak argument za zakonski osnov za usvajanje kod LGBT parova, on se retko pominje.
Istraživanja se slažu da je seksualna orijentacija roditelja irelevantna za detetov mentalni i socijalni razvoj i da ne uti?e na njegovu sposobnost da odgaja dete. Dileme postoje u vezi sa ne?im drugim.
Da li ?e deca iz LGBT porodica biti ?eš?e izložena ismevanju, nasilju okoline ili drugim oblicima diskriminacije, zbog seksualne orijentacije roditelja? Svest o ovoj mogu?nosti je ono što brine najve?i broj LGBT osoba kada razmatraju mogu?nost roditeljstva.
Prvo, ono što je važno u ovoj dilemi jeste da upu?uje na problem društva u kome živimo i razloge zbog kojih treba da radimo na promenama, a ne na problem unutar samih LGBT roditelja. Mislim da je to važna distinkcija.
Drugo, ova dilema je razumljiva kada je pokrenu same LGBT osobe kao deo sopstvene brige, ali je besmisleno pokretati ovo pitanje na društvenom nivou kao argument protiv mogu?nosti usvajanja kod LGBT parova. Da li imamo istu dilemu kada su u pitanju druge grupe koje su ?esto izložene diskriminaciji, kao što su Romi? Ili osobe sa invaliditetom ili osobe koje su nepopularne zbog svog politi?kog i društvenog angažovanja? Smatra li neko da ne treba da imaju decu zato što bi mogla ?eš?e da budu izložena problemima? Ne, tada se obi?no ne dovodi u pitanje njihov kapacitet da budu roditelji, ve? se pri?a o potrebi za društvenom promenom i smanjivanjem stigmatizacije. Smatram da LGBT roditeljstvo nije ništa druga?ije.
I na kraju – mnogi roditelji se iz potpuno druga?ijih razloga susre?u sa sli?nim problemima. I pronalaze na?ine da se sa njima nose. LGBT osobe su odrastale u homofobi?nom društvu i uspevale da prona?u mehanizme da se nose sa izazovima. Svaki roditelj se suo?ava sa nekim izazovima i svako dete se suo?ava sa nekim preprekama. Ono što je klju?no jeste mogu?nost da se spremno prihvati izazov i dete podrži u sopstvenom traganju za odgovorima. Imala sam prilike da upoznam brojne LGBT porodice kod nas i iz zemalja u okruženjui moj utisak je da su upravo ovo uspeli sjajno da postignu.
Jelena Zulevi?, dipl. psiholog
